Gids bij het zorgen voor de fontanel van je baby, de zachte plek op het hoofdje
Terwijl je uren doorbrengt met naar je klein wondertje te staren en het gezichtje te strelen, zul je vast en zeker een paar zachte plekjes opmerken op het hoofdje. Deze zachte plekken, ook wel fontanellen genoemd, zijn heel normaal en spelen zelfs een belangrijke rol bij de ontwikkeling van je baby.
Kom meer te weten door verder te lezen over deze zachte plekken, inclusief hoe ze te beschermen, wanneer de beenderen van de schedel zullen verharden en voor welke waarschuwingstekens uit te kijken.
Wat zijn zachte plekken bij baby’s en waar zijn ze?
Alle baby’s worden geboren met twee zachte plekken (fontanellen) op hun hoofd: De grotere zachte plek (voorste fontanel) zit aan de voorkant van het hoofd en de kleinere zachte plek (achterste fontanel) aan de achterkant.
Deze zachte plekken bestaan uit onrijpe schedelbotten die zich nog steeds vormen en uitbreiden naarmate de hersenen van je baby groeien. Waarom hebben baby’s zachte plekken? De zachte plekken op de hoofdjes van baby’s hebben twee functies:
Ze maken het mogelijk dat de benige platen van de schedel samendrukken en overlappen wanneer het hoofd tijdens een vaginale bevalling door het smalle geboortekanaal gaat.
Ze laten de schedel van een baby uitzetten, waardoor er ruimte ontstaat voor de snelle hersengroei die in het eerste jaar plaatsvindt.
Wanneer gaat het zachte plekje dicht of gaat het weg?
Tijdens de eerste paar maanden zouden de plekken open en plat moeten zijn. Bij de leeftijd van ongeveer 2 tot 3 maanden oud kan de zachte plek achteraan het hoofd van je baby sluiten. De zachte plek aan de voorkant kan sluiten zodra de peuter rond de 18 maanden oud is.
Wat gebeurt er als je het zachte plekje op het hoofdje van je baby aanraakt?
Zolang je de zachte plekjes van je baby zachtjes aanraakt - bijvoorbeeld wanneer je je baby vasthoudt en het hoofd en de nek ondersteunt of wanneer je het haar van je baby wast - moet je niet bang zijn om hen pijn te doen.
Er is een dik en duurzaam membraan net onder de schedel van je baby die de hersenen beschermt, waardoor de fontanel zachtjes aanraken geen kwaad kan.
Om ervoor te zorgen dat het hoofd van je baby wordt beschermd, is het een goed idee om vrienden, familieleden en verzorgers eraan te herinneren voorzichtig te zijn met het hoofd van je baby.
Wat wil het zeggen als het zachte plekje op je baby’s hoofd pulseert?
Soms kan het lijken alsof de zachte plek van je baby pulseert. Dat is volkomen normaal – bloed stroomt door het lichaam van je baby, en deze beweging kan soms zichtbaar zijn waar de zachte plek is. Er is geen reden om je zorgen te maken als je de zachte plek van je baby ziet pulseren.
Wat veroorzaakt een ingezakte zachte plek op het hoofdje van je baby?
Een verzonken zachte plek kan te wijten zijn aan uitdroging, wat kan gebeuren als je baby niet genoeg moedermelk of flesvoeding krijgt. Je baby kan ook meer kans hebben om uitgedroogd te zijn als die koorts heeft, heeft overgegeven of diarree heeft.
Naast een verzonken zachte plek zijn dit enkele van de andere tekenen van uitdroging:
Minder natte luiers
Ingevallen oogjes
Een droge mond
Koele huid
Slaperigheid
Geïrriteerd
Neem contact op met de zorgverlener van je baby als je denkt dat je baby gedehydrateerd kan zijn. Vergeet niet dat een verzonken zachte plek bij baby’s ook kan voorkomen als ze niet gedehydrateerd zijn. Het is het beste voor je baby als de zorgverlener de diagnose stelt.
Neem contact op met de zorgverlener van je baby als je denkt dat je baby gedehydrateerd kan zijn.
Vergeet niet dat een verzonken zachte plek bij baby’s ook kan voorkomen als ze niet gedehydrateerd zijn. Het is het beste voor je baby als de zorgverlener de diagnose stelt.
Wat moet je doen als je baby’s zachte plek ergens tegen botst?
Neem contact op met de zorgverlener van je baby als iets tegen de zachte plek botst. Als je zwelling/ bolling van de zachte plek en/of blauwe plekken rond de ogen of achter de oren opmerkt, kan dit te wijten zijn aan een hersenschudding. Bel meteen de hulpdiensten. Andere tekenen van hoofdletsel of trauma die onmiddellijke medische aandacht vereisen, zijn onder meer:
Non-stop huilen
Je baby wil niet eten
Overgeven
Stuiptrekkingen
Afscheiding of bloed uit oren of neus
Moeilijk wakker worden na de slaap
Wanneer moet je je zorgen maken over het zachte plekje van je baby?
Het ontbreken van zachte plekken op het hoofd van je baby kan een teken zijn van een zeer zeldzame aandoening die craniosynostose wordt genoemd, een geboorteafwijking waarbij de schedelbotten van je baby eerder dan normaal samensmelten, wat resulteert in een misvormd hoofd. Neem contact op met de zorgverlener van je baby indien:
je baby geen zachte plekjes lijkt te hebben;
er verhoogde, harde randen zijn waar de schedelplaten samenkomen:
de schedel van je baby misvormd lijkt te zijn en niet met tijd groeit.
Waar het op neer komt
Hoewel het misschien een beetje vreemd lijkt dat je baby zachte plekken op het hoofd heeft, dienen ze eigenlijk twee belangrijke doelen: om het voor je baby gemakkelijker te maken om door het geboortekanaal te gaan tijdens een vaginale bevalling, en om ervoor te zorgen dat de schedel van je baby kan uitbreiden om ruimte te maken voor haar groeiende brein.
Rond 18 maanden zullen de fontanellen van je baby toegegroeid zijn. Wees intussen zacht met de schedel van je baby terwijl je hem/haar vasthoudt.
Als je baby per ongeluk een zachte plek stoot of raakt, of als je bang bent dat een van de zachte plekken verzonken of gewond is, neem dan onmiddellijk contact op met de zorgverlener van je kind.
Als het gaat om de vorm van het hoofd van je kleintje of als je plattere plekken hebt opgemerkt, kan het zijn dat je kleintje te veel tijd op zijn rug doorbrengt en naar dezelfde kant kijkt. Langdurige druk op de zachtere schedelbotten kan het gebied afvlakken. Ontdek meer over het afgeplat hoofd-syndroom en wat je kan doen om het te behandelen of voorkomen.
Bronnen
AAP
Gezonde kinderen: Jouw baby’s hoofdje
Kindergezondheid: Dehydratatie
Cleveland Clinic: Hoofdschudding