Hoe herstellen na vaginale bevalling of keizersnede?
Wat gebeurt er met je lichaam na de bevalling?
Lees alles over pijn na de geboorte, lochia, episiotomie-insnijdingen en nog veel meer. Zo ben je hopelijk weer snel op de been bent en geniet je van je baby.
De bevalling is een fysieke inspanning. Gun je lichaam dus tijd om te genezen in de dagen en weken na de geboorte van je baby. Het kan soms wel een jaar duren voordat je lichaam weer helemaal de oude is.
Genezing na een vaginale geboorte verschilt ten opzichte van een keizersnede, maar duurt ongeveer even lang.
Meer info over de geboorte? Lees vooral verder! Je algemene gezondheid, voedingspatroon en stressniveau zijn factoren die invloed kunnen hebben op genezing na de bevalling.
Baby groeischema
Houd de lengte, het gewicht en de hoofdomtrek van je baby in de gaten voor een gemiddelde groei met onze eenvoudige tool.
Verplicht veld
Verplicht veld
Verplicht veld
Verplicht veld
*Invoer gegevens van de laatste metingen van je baby **Bron: World Health Organization
Samentrekking van de baarmoeder
Kort na de geboorte scheidt de placenta zich van de baarmoederwand en wordt uitgestoten. Het gebied waaraan de placenta vastzat, lijkt erg op een open wond die moet genezen.
Gelukkig gaat je lichaam snel aan de slag. Binnen enkele minuten na de geboorte, trekt de baarmoeder strak samen om de open bloedvaten op de plaats van de placenta in de baarmoederwand te dichten.
Deze samentrekkingen van de baarmoeder, ook wel 'napijnen' genoemd, kunnen de eerste paar dagen als sterke krampsensaties aanvoelen, maar zullen na verloop van tijd afnemen.
Je kunt deze krampen ervaren tijdens borstvoeding, omdat stimulatie van de tepels het samentrekken van de baarmoeder stimuleert. Je kunt een pijnstiller nemen om de pijn van de krampen te verzachten. Overleg wel eerst met je verloskundige of arts voordat je een pijnstiller neemt.
Wat is involutie?
Onmiddellijk na de geboorte kan je je baarmoeder ter hoogte van de navel voelen.
Samentrekkingen tijdens de nageboorte zorgen ervoor dat de baarmoeder aanvoelt als een harde bal in de buik.
Elke dag wordt deze bal kleiner en kleiner, totdat hij niet meer door de buik te voelen is. Wanneer de baarmoeder kleiner wordt, beweegt ze naar beneden in het bekken achter je schaambeen.
Dit heet het ‘proces van involutie' en geeft aan dat herstel in volle gang is. Zolang je in het ziekenhuis ligt, zal de verpleging je baarmoeder regelmatig controleren om je involutieproces te volgen. Als de baarmoeder niet snel genoeg krimpt, kan de verpleging je baarmoeder masseren om het samentrekken te stimuleren.
Wat is lochia?
Het kan 10 dagen duren voordat de wond van de placenta volledig genezen is. Gedurende deze 10 dagen zal je een bloederige vaginale afscheiding hebben. Dit heet lochia.
Een dag of twee na de bevalling is de lochia felrood van kleur, een beetje zoals een zware menstruatie. Daarna neemt de hoeveelheid afscheiding af en krijgt het een donkerbruine kleur, gevolgd door een roze afscheiding. Na 10 dagen zal de afscheiding een lichte witte kleur hebben. Bij witte afscheiding weet je dat de plaats waar de placenta heeft gezeten volledig geheeld is.
Bij vrouwen die borstvoeding geven, kan dit proces versneld worden. Dat komt omdat het zuigen van de baby aan de tepel van de moeder het samentrekken van de baarmoeder stimuleert.
Totdat de lochia is verdwenen mag je geen geslachtsgemeenschap hebben en zorg je best voor een goede hygiëne in het perineum (het gebied tussen de anus en vulva). Zo voorkom je bacteriën in de vagina.
Waarom heb ik blauwe ogen en vlekken?
Als je een zware bevalling hebt gehad, kan je last krijgen van lichamelijke aandoeningen die tijd nodig hebben om te genezen.
Sommige vrouwen hebben last van blauwe of bloeddoorlopen ogen, kleine spikkels op de wangen, of grotere vlekken op het gezicht en bovenlichaam.
Deze symptomen kunnen allemaal het gevolg zijn van de krachtige inspanningen tijdens het persen en ingehouden adem tijdens de tweede fase van de bevalling. Deze vlekken komen minder snel voor als je gedurende de bevalling een gecontroleerde ademhaling tijdens het persen hebt gehad. Als deze vlekken verschijnen, zullen ze na een paar dagen weer verdwijnen.
Hoe snel geneest een incisieplek?
Of je nu een vaginale geboorte of een keizersnede hebt gehad, je hebt waarschijnlijk wel een incisieplek die moet genezen. Bij een vaginale geboorte kan je een episiotomie (preventief inknippen) hebben. Dit is een kleine incisie om de vaginale opening te vergroten vlak voordat het hoofdje van je baby verschijnt. De incisie wordt vervolgens gehecht.
De genezing van een episiotomie duurt een paar weken. De hechtingen lossen vanzelf op, maar de incisieplek kan de eerste week na de geboorte nog gevoelig zijn. Infectie is mogelijk wanneer de incisie niet goed schoongehouden wordt. Bij een goede perineale zorg (zie hieronder) zal dit niet gebeuren.
Bij een keizersnede zal de genezing van de incisieplek in de buik langer duren. Had je een acute keizersnede? Dan zal je zowel van de vaginale bevalling als van de incisieplek in de buik moeten herstellen. Dit herstel duurt veel langer en kan ongeveer 4 tot 6 weken in beslag nemen.
De incisie van de keizersnede is waarschijnlijk gevoelig nadat de verdoving is uitgewerkt. Indien nodig kun je gebruik maken van pijnmedicatie.
Als de hechtingen niet uit zichzelf oplossen, worden ze 5 dagen na de bevalling verwijderd.
Sommige artsen gebruiken nietjes in plaats van hechtingen om de incisie te sluiten. Ook deze zullen een paar dagen na de bevalling worden verwijderd. De hechtingen of nietjes kunnen een trekkend gevoel veroorzaken wanneer de huid begint te genezen. Omdat een katheter vóór de ingreep in de blaas moet worden geplaatst, is het belangrijk om veel te drinken en vaak te plassen zodra deze is verwijderd na de operatie. Dit voorkomt een eventuele blaasontsteking.
Circulatie en stimulatie
Beweeg je benen veel na de operatie, voor een goede bloedsomloop. Hoe? Strek je voeten en wiebel met je tenen zodra de verdoving is uitgewerkt.
Je zult steunkousen moeten dragen. Die bevorderen je bloedsomloop en voorkomen bloedstolsels. Omdat het genezingsproces ingewikkelder is bij een keizersnede zul je langer in het ziekenhuis moeten blijven. Reken hierbij op 3 tot 5 dagen.
9 genezingstips voor thuis
Thuis is het genezingsproces je eigen verantwoordelijkheid.
9 tips voor snel herstel vind je hier.
Probeer te ontspannen en adem langzaam. Probeer massage als de napijn te erg wordt. Helpt niets? Neem dan een pijnstiller. Napijn betekent in ieder geval dat de involutie en het genezingsproces volop bezig zijn. Dat is een goed teken!
Gebruik elke vier tot zes uur een schoon maandverband om infectie te voorkomen bij een episiotomie-insnijding. Verwijder het maandverband altijd van voor naar achter. Zo voorkomen je dat bacteriën uit je rectum in je vagina terechtkomen.
Maak het perineum schoon na het plassen of na de stoelgang door lauw water over het gebied te gieten en het daarna droog te deppen met gaasjes. Veeg altijd van voor naar achter af.
Een warm bad of het gebruik van warmtekompressen stimuleren de genezing van de incisieplek. Contractie- en ontspanningsoefeningen voor de bekkenbodem zullen de bloedcirculatie naar dit gebied stimuleren en de genezing bevorderen.
Volg de instructies van het ziekenhuis voor de verzorging van je keizersnedewond. Hou het verband schoon en droog.
Eet gezond om het herstel te bevorderen. Zorg dat je voldoende eiwitten, vitamines en veel vocht binnenkrijgt. Deze gezonde eetpatronen en voedselcategorieën tijdens je zwangerschap kan je gerust nog even aanhouden.
Doe niet aan geslachtsgemeenschap totdat de lochia is verdwenen en de inknipplek is geheeld.
Rust uit! Dit is een essentieel onderdeel van het genezingsproces. Doe rustig aan, zelfs als je je goed voelt. De enige activiteiten die je hebt, hebben betrekking op de baby. Laat iemand anders koken, de was, boodschappen en andere huishoudelijke klussen doen. Plan vooruit zodat hulp bij deze activiteiten voor de bevalling al geregeld is.
Slaap wanneer de baby slaapt. Bereid je voor op gebroken nachten en een verstoorde nachtrust. Probeer daarom overdag een beetje bij te slapen. Je zult het nodig hebben! Probeer per dag net zoveel slaapuren te maken als voor de bevalling. Ook als dit betekent dat je overdag een paar uurtjes moet slapen. Zet je telefoon op stil en hang een 'Niet storen!' bordje op je deur. Slaaptips voor nieuwe mama's vertelt je er meer over.
Wanneer moet ik de arts of verloskundige inschakelen?
Neem contact op met je arts of verloskundige als je last hebt van onderstaande symptomen. Deze symptomen kunnen aangeven dat het genezingsproces niet verloopt zoals het hoort. Of je hebt misschien een infectie hebt opgelopen:
Let op als je temperatuur langere tijd meer dan 37 à 38 graden Celsius meet.
Felrode of hevige bloeding (lochia) na de vierde dag na de bevalling, of zeer grote bloedstolsels in de lochia.
Lochia die een vieze geur heeft. Normale lochia moet een klein beetje muf ruiken, zoals bij een normale menstruatie.
Pijn in de onderbuik in de eerste paar dagen na de geboorte.
Tekens van infectie (roodheid, warmte, zwelling, vochtige afscheiding) op de plek van de episiotomie of incisieplek van de keizersnede.
Onthoud:
Een bevalling en de geboorte van een kind brengen grote veranderingen met zich mee: zowel fysiek als mentaal. In welke mate deze veranderingen zich ook mogen manifesteren de komende periode: je mag trots zijn op jezelf dat jij een minimensje ter wereld bracht! Goed gedaan, mama!
Dit moet je weten over keizersnede.
Word Pampers lid en krijg
